PUZZLE, JAKO SKUTECZNE NARZĘDZIE DLA ROZWOJU DZIECI ZE SPECJALNYMI POTRZEBAMI EDUKACYJNYMI.

   Dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi mają indywidualne cechy w zakresie uczenia się, postrzegania informacji i rozwoju. Pedagogika korekcyjna wymaga stosowania specjalnych metod, które pomagają rozwijać umiejętności poznawcze, motoryczne i społeczne dzieci w wygodnym i dyskretnym formacie. Puzzle to takie wszechstronne narzędzie, które łączy zabawę, naukę i terapię.

  Materiał ten jest prosty, przystępny i można go dostosować do potrzeb każdego dziecka. Dzięki łamigłówkom możesz pracować z uwagą, mową, myśleniem, umiejętnościami motorycznymi, a nawet stabilnością emocjonalną.

   Głównymi zaletami stosowania puzzli w pracy z dziećmi ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi jest rozwój motoryki małej i koordynacji ruchów. Dzieci z ASD często mają trudności z umiejętnościami motorycznymi. Zdolność do trzymania i manipulowania małymi przedmiotami, takimi jak elementy układanki, ma kluczowe znaczenie dla późniejszego rozwoju umiejętności pisania, rysowania
i samoopieki. Praca z dużymi elementami układanki może być pierwszym krokiem dla dzieci z poważną niepełnosprawnością ruchową. Dzieci stopniowo uczą się brać części, prawidłowo obracać je
w przestrzeni i wkładać we właściwe miejsce. Jasne kolory i atrakcyjne obrazy służą pobudzeniu zainteresowania.

  Łamigłówki przyczyniają się również do kształtowania umiejętności poznawczych i logiki, myślenia, analizy i rozwiązywania problemów. Dziecko uczy się określać, który szczegół pasuje do wybranej części, szukać wzorów, analizować kolory i kształty. Nauczyciel może najpierw pomóc dziecku wyjaśniając, jak znaleźć narożniki lub ramki, po czym dziecko samodzielnie szuka środka układanki. Dzięki temu dziecko uczy się organizować zadania i logicznie planować swoje działania.

  Dzieci z zaburzoną percepcją wzrokową lub orientacją przestrzenną mogą wiele zyskać na pracy
z puzzlami. Uczą się korelować części z całością obrazu, analizować położenie detali w przestrzeni, rozróżniać kształt i rozmiar. Zastosowanie podpowiedzi konturowych, gdzie każda część wskazuje swoje miejsce pod nią, ułatwia zadanie dzieciom, które dopiero zaczynają pracę z puzzlami. Z biegiem czasu wskazówki konturowe zostają usunięte, co stymuluje rozwój umiejętności myślenia przestrzennego.

   Wiele dzieci z ASD ma zaburzenia mowy. Pracę z puzzlami można połączyć z rozwojem mowy: dzieci uczą się opisywać obrazy, wyrażać swoje myśli, nazywać przedmioty czy czynności związane z fabułą układanki. Podczas układania puzzli nauczyciel może zadawać pytania: "Co jest przedstawione?", "Jakie kolory widzisz?", "Jak myślisz, co wydarzy się w tej historii?". Puzzle z obrazami fabularnymi (zwierzęta, przyroda, transport, postacie z bajek) przyczyniają się do poszerzenia słownictwa.

   Puzzle uczą dzieci pokonywania trudności, koncentracji na zadaniu, nie zabrania się błędów i oceniania osiągniętego wyniku. Jest to szczególnie ważne w przypadku dzieci ze zwiększonym stanem lękowym lub nadpobudliwością. Nauczyciel lub rodzic może pracować z dzieckiem, zachęcając go do drobnych osiągnięć: "Brawo, znalazłeś tę część! Teraz zobacz, gdzie możesz to umieścić. Układanie puzzli daje dziecku satysfakcję i poczucie sukcesu, co pozytywnie wpływa na poczucie własnej wartości.

  Podczas zajęć grupowych z puzzlami dzieci uczą się współpracować, dzielić się szczegółami, negocjować i wspierać się nawzajem. Kształtuje umiejętności komunikacyjne i społeczne, które są ważne dla integracji w zespole. Na zajęciach można zaprosić dzieci do ułożenia dużej układanki, dzieląc zadania. Na przykład jedno dziecko odpowiada za ramę, drugie za środek. To nauczy współpracy i wsparcia.

Praktyczne zalecenia dla nauczycieli i rodziców:

1. Dobieraj puzzle do poziomu rozwoju dziecka: od prostych z dużymi detalami po skomplikowane
z małymi elementami.

2. Wykorzystuj różnorodne łamigłówki tematyczne dla pobudzenia zainteresowania (bajki, przyroda, zawody, transport).

3. Pracuj stopniowo: najpierw pomóż dziecku wyjaśniając logikę, a następnie pozwól mu samodzielnie wykonać zadanie.

4. Chwal nawet małe sukcesy, aby zachować motywację.

5. Wykorzystuj puzzle jako element zajęć zintegrowanych, dodając ćwiczenia z mówienia, kreatywności czy matematyki.

 Zatem podsumowując  puzzle to coś więcej niż gra. Są potężnym narzędziem edukacyjnym dla dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Dzięki swojej uniwersalności i prostocie pozwalają w dyskretny sposób pracować nad rozwojem motoryki, myślenia, mowy i umiejętności społecznych. Regularna praca z puzzlami pomaga dzieciom nie tylko osiągnąć określone cele korekcyjne, ale także przygotować je do pomyślnej nauki i integracji ze społeczeństwem.